Recreatie

Collage-entree-Benderse-191222-kopieren-1-1280x853.jpg

Ruinen

Provincie Drenthe, gemeente De Wolden, gemeente Westerveld, Natuurmonumenten, Europarcs en Recreatieschap Drenthe gaan een kwaliteitsimpuls geven aan het gebied tussen de entree van het Dwingelderveld en de kern Ruinen. Doel is dit gebied nog beter in te richten voor bezoekers en inwoners.


Trekker van formaat

Het Nationaal Park Dwingelderveld is het grootste aaneengesloten natte heidegebied van West-Europa. Ruinen functioneert als zuidelijke toegangspoort tot het natuurgebied. Het gebied rond Ruinen, met een bezoekerscentrum van Natuurmonumenten en een schaapskooi trekt hiermee veel bezoekers. Het bezoekerscentrum in Ruinen trekt momenteel jaarlijks circa 180.000 bezoekers. Ook de nabijgelegen vakantieparken ontvangen jaarrond steeds meer gasten.

De gebiedsontwikkeling Ruinen – Dwingelderveld geeft een kwaliteitsimpuls aan het gebied tussen de kern van Ruinen en het Nationaal Park. De maatregelen beogen een goede balans tussen de verschillende functies in het gebied. Hofstra|Heersche heeft op basis van een landschappelijke analyse voorstellen gedaan om de recreatieve infrastructuur te optimaliseren en de beleving van het Nationaal Park ook in het tussengebied te versterken.









Dwingelderveld

De heide vormt de topattractie van Ruinen. Alle fietsers, wandelaars en automobilisten komen samen op hetzelfde punt. Dit leidt niet tot problemen, wel tot grote druk(te).
Door de uitvoering van een samenhangend pakket aan maatregelen zijn we in staat de bezoekers te spreiden, langer vast te houden, de heide te ontslasten en Ruinen op de kaart te zetten als de Poort naar het Nationaal Park Dwingelderveld.

In het entreegebied worden kansen benut om nieuwe natuur te ontwikkelen en de recreatieve routing te verbeteren. De schaapskudde trekt geregeld rond door het gebied. De realisatie van een schaapsdrift tussen heide, Europarcs en de kern van Ruinen maakt het Nationaal Park beleefbaar tot aan de kern van Ruinen.





  • Kenmerken
Kenmerken

Ruinen

Locatie: Gemeente de Wolden, Drenthe

Opdrachtgever: Provincie Drenthe

Status: Participatie

Periode: 2023

Thema: Landschap, natuur, recreatie



Beleefbare natuur op bijzondere locatie


HVTB-luchtfoto-bombardement-1280x853.jpg

Havelterberg

Beleefbare historie te midden van de natuur


Vliegveld in Drenthe

De Havelterberg kent een rijke geschiedenis. Het gelaagde landschap dat daarvan het gevolg is, is in en om het plangebied nog afleesbaar. Zo liggen er in de nabijheid van het plangebied hunebedden, zijn er in de ondergrond resten van Celtic Fields en prehistorische woonplaatsen en boerderijen te vinden en hebben er twee grafheuvels gelegen.

Ter plaatse van het plangebied zijn veel sporen uit het verleden verdwenen. Reden hiervoor is dat het gebied ten tijde van de Tweede Wereldoorlog werd ingericht als vliegveld. Daartoe is het maaiveld behoorlijk op de kop gezet: delen van de Havelterberg zijn (of lijken) vergraven, terwijl andere delen zijn opgehoogd. Zo ontstond een vlak en stabiel maaiveld waarop een landingsbaan en verschillende rolbanen met daaraan gekoppeld hangars konden worden gerealiseerd.







Van bommenwerper tot orchidee

Het vliegveld is tegen het einde van de oorlog verschillende malen gebombardeerd door zowel de Engelsen als de Amerikanen. Toch is met name de laag uit de Tweede Wereldoorlog nog goed te beleven. Luchtfoto’s uit die tijd laten een waar slagveld zien met talloze bomkraters. Ze liggen vandaag de dag als poelen in het landschap.

De start- en landingsbaan heeft zich in de loop der tijd ontwikkeld tot een waardevol schraalland met daarin verspreid solitaire bomen en boomgroepen. De rolbanen die vanaf de kop van de landingsbaan naar de noordelijk gelegen hangars lopen zijn, net als de hangars, nog herkenbaar in het landschap.



De Havelterberg als bestemming

Het gebied wordt goed gevonden door bezoekers, het kan er een drukte van jewelste zijn. In een betrekkelijk klein gebied gebeurt dan ontzettend veel. Mensen op weg naar het bezoekerscentrum, de schaapskooi en de Vlindertuin en een prehistorische woning banen zich een weg door het gebied. Fietsers, mountainbikers, ruiters en wandelaars delen de paden. Daarbij komt het voor dat verschillende gebruikersgroepen elkaar soms in de weg zitten.

Het project heeft als doel om de waardevolle schraallanden en heidevelden in de nabije omgeving van het plangebied op een robuuste manier met elkaar in verbinding te brengen. Met een gericht pakket aan maatregelen willen we de natuurwaarden bevorderen, de waterhuishouding op orde te brengen en het recreatief gebruik in het gebied beter inrichten. Met subtiele ingrepen proberen we de ecologische potenties maximaal te benutten terwijl we de gelaagdheid van het landschap inzichtelijk en beleefbaar maken.







Start- en landingsbaan

Zo willen we de rolbaan terugbrengen in zijn volle breedte van 15 meter en uitvoeren als zandweg. Door zijn breedte biedt de rolbaan plaats genoeg aan wandelaars, ruiters en mountainbikers. Oude bomkraters worden uitgediept ten behoeve van het leefgebied van de kamsalamander. Het bestaande smalspoor wordt benut om de schaapskudde van de schaapskooi naar de schraalgraslanden te leiden. Ook de relatie tussen hangars en rolbanen wordt beter afleesbaar. Al vanaf grote afstand kijk je hierdoor in de hangar, een beeld dat talloze piloten vanuit hun cockpit ook gehad moeten hebben.







Verdrogingsbestrijding

Het oostelijk van het plangebied gelegen Uffelterzand heeft in toenemende mate last van verdroging. Het is wenselijk om zoveel mogelijk water, afkomstig van de Havelterberg, ten goede te laten komen van dit gebied. Het bosgebied ten noorden van het plangebied wordt bij voorkeur omgevormd tot een halfopen parkbos. Hierdoor ontstaat een min of meer open verbinding tussen het droge schraalgrasland aan de noordzijde van dit bos en het plangebied. Essentieel voor vlinders en andere insecten.

Om de recreatieve knoop nabij de parkeerplaats te ontwarren bestaat de wens een nieuw wandelpad over het grasveld in het verlengde van de start-/landingsbaan te realiseren. Dit leidt dit er toe dat wandelaars bij hun entree tot het gebied recht voor de rolbaan worden ‘gepositioneerd’, net als in vroeger tijden de jachtvliegtuigen. Om vervolgens op te stijgen in dit prachtige gebied.



  • Kenmerken
Kenmerken

Havelterberg

Locatie: Havelte, Drenthe

Opdrachtgever: Prolander

Status: Inrichtingsvisie

Periode: 2022

Thema: Landschap, natuur, recreatie



Beleefbare natuur op bijzondere locatie


DSC0379-1280x850.jpg
Beeldkwaliteit onder de zon

Park Le Duc

Parc Le Duc is gelegen in het departement Hérault, één van de vijf departementen in de provincie Languedoc. Centraal punt aan de horizon vormt de Pic Saint Loup. De 658 meter hoge berg torent boven alle heuveltoppen in de omgeving uit en is zichtbaar in grote delen van het gebied rond Montpellier. Op de voorgrond van dit landmark ligt al jaren de vakantiebestemming van menig landgenoot: Parc Le Duc.


Route naar de zon

In 2018 bereikte ons de vraag of we mee wilden denken over een Beeldkwaliteitsplan voor een vakantiepark in Zuid-Frankrijk: Parc Le Duc. Omdat wij een uitdaging niet uit de weg gaan zijn wij met deze opdracht aan de slag gegaan. In eerste instantie met voorbereidende werkzaamheden vanuit Nederland. In het voorjaar van 2019 stond een tweedaags bezoek aan Parc Le Duc op het programma. Benieuwd naar wat we aan zouden treffen togen we naar het zuiden van Frankrijk.

Ter plaatse hebben we een intensief programma gevolgd waarbij we het gesprek met bewoners zijn aangegaan, een workshop hebben gehouden met de klankbordgroep en over het park hebben gestruind en het terrein en alle bomen met een drone hebben ingemeten. Alles om, terug in Nederland, genoeg munitie te hebben om een goed en gedragen plan in elkaar te zetten.







Levendig centrum van de streek

Het landschap in de directe omgeving van Parc Le Duc karakteriseert zich door een mozaïek van wijngaarden en lavendelvelden. Dit mozaïek wordt doorsneden door dichte bossen en garrigues. Met een eigen restaurant en (semi) openbaar zwembad vervult Parc Le Duc bijna de rol van een dorp in deze omgeving, waar verdere bebouwing en voorzieningen schaars zijn. Via een geasfalteerde toegangsweg kom je bij wat je het ‘centrum’ van dit dorp zou kunnen noemen: een cluster van beheerderswoning, receptie en restaurant met bijbehorende gebouwen. Ook het zwembad is hier te vinden, net als, op enige afstand, de Jeux-des-Boules-baan en de speeltuin.



Regie op kwaliteit

We hebben gemerkt dat er al veel moois is op Parc Le Duc. Maar met een paar ingrepen en aanpassingen kan dat moois wat ons betreft nog veel mooier worden. Aan de bewoners zal het niet liggen. Tijdens ons verblijf hebben we veel plezierige gesprekken gevoerd.

Het beeldkwaliteitsplan schetst het streefbeeld waar door bestuur en bewoners op termijn naartoe kan worden gewerkt. Enerzijds gaat het daarbij om het de openbare ruimte en de openbare gebouwen. Dit zijn zaken waar het bestuur van Parc Le Duc zeggenschap over heeft en waar het bestuur dus ook mee aan de slag kan en gaat. Anderzijds doet het beeldkwaliteitsplan ook uitspraken over zaken die de bewoners aan gaan: de manier waarop wordt omgegaan met beplanting op de kavel, de hoeveelheid verharding, maar ook de kleur en oriëntatie van de woningen.








De wortel en de stok

Voor een groot deel dient het beeldkwaliteitsplan als bron van inspiratie. Niemand kan een bewoner bijvoorbeeld dwingen om een boom te kappen. Wel hopen we dat de mensen, met dit beeldkwaliteitsplan in de hand, nog eens kritisch kijken naar hun kavel. Is de boom inderdaad nog zo mooi als gedacht en heeft hij voldoende ruimte om vrij uit te groeien? En levert halfverharding op een groot deel van mijn kavel inderdaad ook een beeld op dat recht doet aan Parc Le Duc, of zijn er andere oplossingen denkbaar die misschien meer bijdragen aan de beeldkwaliteit? Vaak gaat het om creëren van bewustzijn. Over een nét andere kijk op de zaak, een kijk waar de bewoner zelf misschien nog niet aan had gedacht.



Niet op alle punten is het beeldkwaliteitsplan echter vrijblijvend. Een aantal zaken is vastgelegd in de bouwvoorschriften en is in dit beeldkwaliteitsplan geactualiseerd. De veranderingen die dit  beeldkwaliteitsplan voorstaan zullen dan ook voor een deel pas op de langere termijn zichtbaar worden op het park. Zo zijn over de kleur en kwaliteit van de woningen, de situering op de kavel, gebruikte verhardingen en de omgang met de groene ruimte regels opgenomen. Op de korte termijn gaan de bewoners van het park alvast aan de slag met een kwalitatieve inrichting van de openbare ruimte. De eerste projecten zijn met succes uitgevoerd.






  • Kenmerken
Kenmerken

Parc Le Duc

Locatie: Vacquières, Frankrijk

Opdrachtgever: Bestuur Parc Le Duc

Partners: Cok Versluis, stedenbouwkundig ontwerper

Status: Advies

Periode: 2019


Hedendaagse kwaliteit op Par Le Duc


Ondernemers ontwikkelen toegankelijke natuur en verbrede landbouw

Nieuwe natuur Dronten Oost

De afgelopen jaren hebben we een bijdrage geleverd aan de realisatie van nieuwe natuur in Flevoland. In het kader van het programma Nieuwe Natuur van de Provincie Flevoland hebben we alle grondeigenaren in een zoekgebied gevraagd naar hun ideeën om nieuwe natuur, recreatie en landbouw in samenhang te ontwikkelen. In dit integrale gebiedsproces hebben we samengewerkt met STIVAS, LTO, Kadaster en Eelerwoude.


Bottom-up

Na alle geïnteresseerden grondgebruikers te hebben gesproken hebben we twee kansrijke deelgebieden vastgesteld. Hierbinnen zijn we met de bewoners aan de slag gegaan om ideeën concreet te maken. De resultaten zijn uitgewerkt in afzonderlijke inrichtingsplannen en businesscases. Het resultaat omvat de integrale ontwikkeling met meer dan 70 hectare nieuwe natuur, recreatieve routes en een verbetering van de bedrijfsstructuur.







Aan de keukentafel en in de schuur

‘Wij zijn ontzettend blij met deze positieve uitkomst. Nieuwe Natuur creëren aan de oostkant van Dronten in samenhang met de omgeving is natuurlijk prachtig. Maar ook de wijze waarop het tot stand is gekomen, in samenwerking met de ondernemers in het gebied, is een mooi voorbeeld van participatie’, aldus wethouder Jaap Oosterveld.


Gedeputeerde Jan-Nico Appelman: ‘Veel verschillende partijen, inclusief agrarische ondernemers, hebben constructief samengewerkt om tot één overkoepelend gebiedsplan te komen, waarin natuur wordt gecombineerd met recreatie en landbouw. Dat is wat het proces in dit project zo bijzonder maakt: iedereen draagt zijn eigen steentje bij aan de profilering van de oostkant van Dronten als recreatief verblijfsgebied én vestigingsplaats’.



Samenwerking voorop

Wij hebben gedurende het gehele proces de planvorming ondersteund. In de eerste plaats door een ecologische quick-scan op te stellen die aangeeft waar, hoe en welke  natuurwaarden kunnen worden gerealiseerd. Op vergelijkbare wijze hebben we nagedacht over de te behalen landschappelijke kwaliteit en recreatieve meerwaarde.

Op individueel niveau hebben we met de deelnemers gewerkt aan de vertaling van hun wensen en ideeën in concrete inrichtingsplannen. Na voltooiing hiervan hebben we voor elke ondernemer, samen met Brandhof  Natuur & Platteland en Albert Corporaal een individueel beheerplan opgesteld.

In het proces hebben we de samenhang tussen de afzonderlijke initiatieven bewaakt én bevordert. Tot slot hebben we de resultaten samen met Eelerwoude voorzien van een kostenraming. Het geheel van businesscases is vervat in de uitvoeringsovereenkomst tussen provincie en gemeente.





100 jaar Zuiderzeewet

In 2018 is het een eeuw geleden dat het Nederlandse parlement de Zuiderzeewet aannam. Dit wordt gezien als het startschot voor het ontstaan van de provincie Flevoland. Om dit te vieren heeft de provincie het initiatief genomen een nieuw landschapskunstwerk te realiseren.

Het ontwerp van Gramsma is een toevoeging aan de reeks van 7 reeds bestaande landschapskunstwerken in de provincie. Het ontwerp refereert aan 100 jaar Zuiderzeewet en de inpoldering. Het ontwerp behelst een stukje nieuw land, waarvoor een gegraven ruimte in de Zuiderzeegrond als tijdelijke mal wordt gebruikt. Het resultaat (de contramal) zal als een opgegraven archeologische vondst herinneren aan de bodem en een nieuw uitkijkpunt vormen op het ingepolderde landschap. Zo wordt een plek gecreëerd voor mens en natuur die de verborgen geschiedenis ervan toont.

In overleg met de kunstenaar hebben we het kunstwerk een plek gegeven in een van onze ontwerpen. Het komt op een prachtige locatie op de overgang van land naar water en zal worden ontsloten door een wandelpad.






  • Kenmerken
Kenmerken

Nieuwe natuur Dronten Oost

Locatie: Dronten, Flevoland

Opdrachtgever: Gemeente Dronten

Partners: STIVAS, Kadaster, Staatsbosbeheer, Eelerwoude, Bob Gramsma

Status: Planvorming

Periode: 2015-2017

Thema: Nieuwe natuur. Recreatie. Landbouw.



Ondernemers ontwikkelen toegankelijke natuur en verbrede landbouw.


Eendragtspolder-Schetsontwerp-Rapport-041215_Pagina_31-1280x868.jpg
Een historische polder vol voorzieningen onder de rook van Rotterdam

Hennipgaarde

Het Wereldkampioenschap Roeien 2016 werd georganiseerd op de Willem Alexander Baan in de Eendragtspolder. De roeibaan is in 2013 aangelegd. In de aanloop naar het WK bleek de aanleg van extra parkeerplaatsen noodzakelijk. Recreatieschap Rottemeren besloot het parkeren te combineren met de aanleg van een recreatief uitloopgebied voor inwoners van Zevenhuizen. In totaal ging het om negen hectare. Studio Ronald van der Heide en Hofstra|Heersche zijn gevraagd bij te dragen aan een participatieproces. Zij stelden ook het ontwerp op. Bureau Dialoogisch was verantwoordelijk voor de invulling van het participatietraject.


Gevarieerde kavels

De historische ontwikkeling van de Eendragtspolder inspireerde de ontwerpers. Van smalle, opstrekkende kavels naar grotere eenheden en uiteindelijk blokken met kaarsrechte kavelpaden. Een schril contrast met de kleinschaligheid rond de bebouwing, die tot halverwege de vorige eeuw in stand bleef.







Intensief traject met omwonenden

Tijdens verschillende bijeenkomsten met bewoners zijn ideeën, bouwstenen en wensen besproken en gedeeld. Onder leiding van Hofstra|Heersche en Studio Ronald van der Heide hebben verschillende inrichtingselementen een plek op de kaart gekregen. Zo ontstond een kleinschalige wereld achter de woningen: een wereld van fruitbomen, plukweides, beweegpolder en een speelpolder. Achter deze wereld opent zich een weids polderpanorama. De kavels zijn hier groter, maar niet zo groot als in de huidige situatie. De percelen kunnen gebruikt worden voor stadslandbouw of biologische landbouw. Ze kunnen ook verpacht worden aan een lokale boer. Als het weidse karakter maar in stand blijft.



Aspect image
Aspect image
Aspect image
Aspect image
Aspect image
Aspect image
Aspect image


Ruimtelijk concept

Het weidse polderlandschap eindigt in een griendenlandschap met stinzenplanten op de bodem en filterend het zicht op het parkeerterrein. Het parkeerterrein is de grootste maat in het ontwerp. De groene aankleding maakt recreatief medegebruik en beweiding mogelijk.

Alle ontwerpelementen worden aaneengeregen door een centraal wandelpad, geflankeerd door brede toegankelijke watergangen. Deze ‘ruggengraat’ van het ontwerp is ietwat verhoogd en richt zich als een vizier op de Eendragtsmolen aan de horizon. Een nieuwe verbinding tussen Zevenhuizen en de Slingerkade.









Samenwerking

Hofstra|Heersche werkte het schetsontwerp, in samenwerking met SmitsRinsma, uit tot een definitief ontwerp met kostenraming. In een intensief traject met bewonersgroepen hebben de speelpolder, educatieve natuurakkers en een ijsbaan hun vorm gekregen. Het startschot voor de aanleg van de laatste fase is in november 2017 gegeven. ‘Hennipgaarde’. Dat is de naam die bewoners dit bijzondere gebied gaven.





  • Kenmerken
Kenmerken

Hennipgaarde

Locatie: Zevenhuizen, Zuid-Holland

Opdrachtgever: G.Z-H

Partners: Studio Ronald van der Heide, SmitsRinsma advies

Status: Uitgevoerd

Periode: 2015-2017

Thema: Recreatie. Bewonersparticipatie. Landbouw.



Uitloopgebied vol voorzieningen voor de inwoners van Zevenhuizen


PB-rapportage-UO-140228hr-def-18-1280x905.jpg
Vergeten groenten in een eeuwenoud landbouwgebied

Park Bredelaar

Park Lingezegen is een groot landschapspark tussen Arnhem en Nijmegen. Binnen dit grote geheel worden de zogenaamde ‘pocketparks’ aangelegd. Park Bredelaar is er één van. Projectbureau Park Lingezegen vroeg Jan Heersche een ontwerp voor dit park te maken. Hij werkte hiervoor samen met de ontwerpers van Vandatsoortdingen|5D. Het zo ontstane, kleurrijke ontwerpteam keek niet alleen met een landschappelijke bril, maar ontwierp ook de details. Van bank tot logo. Na het opheffen van Dienst Landelijk Gebied heeft Hofstra|Heersche het project, samen met Vandatsoortdingen|5D succesvol afgerond.


Bijzondere locatie

Park Bredelaar werd ontwikkeld op een perceel van één hectare. Die hectare is niet zomaar gekozen. Het park beschermt een archeologisch Rijksmonument. De archeologie werd zichtbaar en beleefbaar gemaakt en er werd voor gezorgd dat Park Bredelaar voor recreanten aantrekkelijke is. Welke archeologische vondsten we kunnen verwachten, weten we niet. Wel is bekend dat het gebied al sinds de prehistorie bij de landbouw in gebruik is.







Ruimte voor inbreng

Omdat de aanleg van het park de directe leefomgeving van bewoners beïnvloedt, werden de bewoners zo veel mogelijk bij het ontwerpproces betrokken. De eerste maanden is er op vaste dagen gewerkt vanuit een leegstaande boerderij, grenzend aan het toekomstige park. Zo werd voor bewoners de drempel laag om te komen met suggesties, op- en aanmerkingen of wensen. Tijdens informatieavonden met koffie en gebak werden mensen meegenomen in het ontwerpproces. Zo ontstond wat bewoners later ‘het eerste buurtfeest in de buurt’ noemden.



Verleden komt tot leven

Dit gebied voorzag mensen eeuwenlang van voedsel, van de prehistorie tot nu. Landbouw werd dan ook het inrichtingsthema van het park. Het telen van vergeten groenten en het presenteren van middeleeuwse en romeinse gerechten vormen de link met de archeologie. Het opgehoogde en bol gelegde maaiveld beschermt de archeologische waarden in de bodem. Net zoals al die eeuwen voor het boerenbedrijf zijn voor de inrichting eenvoudige en nuchtere materialen gebruikt. Een centraal ‘picknickkleed’ biedt ruimte voor sport en spel, een paviljoen biedt informatie en panoramisch zicht. In een mobiele kiosk zijn vergeten groenten te koop.






Samenwerking

Hofstra|Heersche en Vandatsoortdingen|5D waren intensief betrokken bij de detaillering en uitvoering van het ontwerp. Bovendien was Hofstra|Heersche betrokken bij de selectie van een beheerteam voor dit bijzondere park.

Inmiddels beheert de Stichting Park Bredelaar het park. Zij teelt vergeten groenten, exploiteert het park, organiseert activiteiten en ondersteunt en promoot eerlijke en duurzame voedsel- en landbouwsystemen. Precies wat de ontwerpers voor ogen hadden. Nieuwsgierig? Kijk op www.parkbredelaar.nl of bezoek het park. Park Bredelaar. Kom. Proef. Beleef. Wij hebben al genoten van de eerste oogst.






  • Kenmerken
Kenmerken

Park Bredelaar

Locatie: Elst, Provincie Gelderland

Opdrachtgever: Projectbureau Park Lingezegen

Opdrachtnemer: DLG / Hofstra|Heersche

Partners: VanDatSoortDingen|5D, Rod’Or, Varix architecten

Status: Uitgevoerd

Periode: 2014 – 2016

Thema: Gebiedsontwikkeling. Recreatie.


Landbouw als cultuurhistorie vormt de basis voor het parkontwerp.


bruiloften-in-het-bos-1280x850.jpg
Cultuur snuiven in het bos

Buitenruimte Beauforthuis

In Austerlitz, in het hart van Nationaal Park de Utrechtse Heuvelrug staat het Beauforthuis, een klein muziekpodium/theater met theatercafé. Met de Leusderheide in het noorden en de Piramide van Austerlitz ten oosten is het Beauforthuis een uitstekende uitvalsbasis voor een dag of evenement in de natuur. De voormalige landbouwschool en kerk zijn een baken van cultuur in de natuurlijke omgeving. Om de bezoekers en recreanten goed te kunnen bedienen zet het Beauforthuis vol in op gastvrijheid. Zo is er het Toeristisch Overstappunt, dé plek om je fiets-, mountainbike- of wandeltocht te beginnen.


Nieuw elan

De buitenruimte van het Beauforthuis is organisch gegroeid en ademt een vanzelfsprekende en ongedwongen sfeer. Het is een open ontmoetingsplek in het bos die ruimte biedt aan alle gasten. Om te genieten, te vieren, te rouwen en te trouwen. Een geplande uitbreiding, renovatie en toenemende bezoekersaantallen zijn aanleiding om ook de buitenruimte een impuls te geven.







Plek voor iedereen

Rond het Beauforthuis willen we de spontane kwaliteit van de plek versterken en ruimte bieden aan de activiteiten en speciale momenten van de gasten. De verschillende buitenruimten krijgen daarom een bijzondere sfeer en elk een eigen karakter. Vaste banken op een levendig terras aan de voorzijde. Een lommerrijke bostuin met lange picknicktafels in het gras. Een sfeervol informeel terras waar je zelf je plekje zoekt onder de zon. Een groene omsloten binnentuin voor gezelschappen. Een plein onder magnifieke beuken voor feesten en partijen.



Vanzelfsprekend in gebruik

Omdat de terreininrichting de symmetrische opzet van het gebouw reflecteert, resulteerde die in een vanzelfsprekend ontwerp dat recht doet aan de plek. Voor de voorbijganger is het Beauforthuis beter herkenbaar met een duidelijke entree. Bezoekers kunnen parkeren op een fraai verlichte, groene parkeerplaats. Een aangename ‘tussenruimte’ wijst de bezoeker de weg naar de juiste ruimte en scheidt parkeren en recreëren op natuurlijke wijze.








Resultaatgericht samenwerken

Hofstra|Heersche heeft het inrichtingsplan, beplantingsplan en de werktekeningen opgesteld. Een kostenraming is verzorgd in samenwerking met Rod’Or Advies. Daarnaast hebben we het Beauforthuis bijgestaan in de fondsenwerving en PR rondom de renovatie. Dorlight uit Otterlo hielp ons van een lichtplan een proefopstelling te maken.




  • Kenmerken
Kenmerken

Buitenruimte Beauforthuis

Locatie: Austerlitz, Utrecht

Opdrachtgever: Stichting Beauforthuis

Partners:

Status: In uitvoering

Periode: 2017 – 2018

Thema: Tuin. Beplanting. Uitvoering. Monument.


Open plek in het bos vol cultuur


IMG_0130-1280x960.jpg
Voltooiing van monumentaal kasteelpark

Parkbos de Haar

In 2025 is Leidsche Rijn in Utrecht voltooid. Daarmee is het de grootste Vinex-locatie van Nederland. De bewoners, ongeveer 80.000 mensen in zo’n 30.000 woningen, kunnen dan recreëren in een ongeveer 390 hectare groot park. Dienst Landelijk Gebied is verantwoordelijk voor ongeveer 300 hectare hiervan: Groot Groengebied Utrecht, waarvan ook Parkbos De Haar onderdeel is.


Monumentale context

Het ontwerp voor Parkbos De Haar moet aansluiten op het bestaande, monumentale kasteelpark bij Kasteel de Haar. Dit park is aan het begin van de vorige eeuw ontworpen door Henri Copijn in de zogenoemde ‘Engelse landschapsstijl’. Het nieuwe park moet niet alleen voortborduren op het bestaande park maar tegelijkertijd ook een kind van deze tijd zijn. Verder zal het park openbaar toegankelijk worden, terwijl het oorspronkelijke park alleen tegen betaling te bezoeken is. Bovendien moet een bestaand woonlint worden geïntegreerd in het park en is het plaatselijke landschap van de Cope-ontginningen cultuurhistorisch waardevol.







Vanuit het veld

Niels Hofstra en Jan Heersche hebben voor het ontwerp van dit park een werkplek ingericht op het kasteel. Met als redenering dat er op die manier optimaal contact is met de bewoners van het gebied en met het gebied zelf. Een ontwerp dat recht doet aan het al bestaande kasteelpark kan alleen ontstaan op de plek zelf. Met bewoners van het woonlint is, op een zaterdag, een wandeling door het gebied gehouden. Met koffie en gebak. Door het bestuderen van de geschiedenis van het gebied en de verhalen van bewoners, die er soms al generaties wonen, hebben de ontwerpers geprobeerd in de ziel van het landschap te kijken. Het bestaande kasteelpark reikte vervolgens de kapstok voor het nieuwe park aan.

Deze kapstok bestaat uit twee lijnen en een ovale parkweide. De oost-west gerichte Chateletlaan zorgt voor de verbinding met het kasteel, terwijl de noord-zuid gerichte Haarveldselaan de verschillende parkonderdelen met elkaar verbindt. Het park is opgebouwd rondom deze eenvoudige hoofdstructuur.

Verschillende sferen ontstaan door bijzondere beplantingen, forse waterpartijen en bosvlakken, afgewisseld met open plekken en boomgroepen. De Cope-ontginningen zorgen voor afwisseling en ritme, het woonlint wordt een eigen, bijzondere wereld. In het noordelijke weidelandschap met een ontwerp van bijzondere boomgroepen grazen in de zomer de koeien, wie weet kan er in de winter worden geschaatst op de nieuwe vijver.





Het parkbos in onderdelen

Lanenstructuur

De hoofdstructuur van het parkbos kent twee lanen. Het parkbos is rondom deze lanen ontworpen. De laan in noord-zuidrichting, de Haarveldselaan, verbindt de verschillende onderdelen van het park en eindigt op een uitkijkheuvel. De Chateletlaan, is de oost-west verbinding, deze vindt zijn oorsprong voor het chatelet en eindigt bij het Kortjaksepad.

Parkweide en waterstructuur

De ovale parkweide is het hart van het parkbos en gaat intensief gebruikt worden. Hier komen bijzondere plekken en beplantingen en de folly. Men kan hier sporten, wandelen en zonnen. Hoogtepunt is een uitkijkheuvel vanwaar er zicht is op het parkbos en het landschap van het Groene Hart. Er komt in de noordelijke helft van het parkbos een meer open weidelandschap met boomgroepen. Dit deel zal aansluiten op het rustige deel van het bestaande kasteelpark “Klein Limburg”. In het bestaande park van Kasteel de Haar wordt een bordes gemaakt waardoor er uitzicht op het parkbos. De waterstructuur zorgt voor bijzondere plekken, zoals het moeras der cipressen.

Padenstructuur

De door Copijn ontworpen “krakelingvormige” wandelpaden zijn de inspiratiebron geweest voor de padenstructuur in het parkbos. Er wordt gebruik gemaakt van diverse soorten verharding en ook de breedte van de paden verschilt. Deze afwisseling zorgt tijdens de wandeling voor verschillende zichten en sferen. Ook de parkeerplaats wordt volgens dezelfde structuur aangelegd



Aspect image
Aspect image
Aspect image
Aspect image
Aspect image
Aspect image
Aspect image

Cuypers en Copijn

Terwijl Cuypers verantwoordelijk was voor de herbouw van het kasteel was tuinarchitect Henri Copijnbelast met de aanleg van het kasteelpark.

In samenwerking met Cuypers ontwierp hij in de periode tussen 1892 en 1909 een romantisch park in de Engelse Landschapsstijl. Het dorpje Haarzuilens, dat oorspronkelijk aan de voet van het kasteel lag, werd voor de aanleg van het park verplaatst naar de huidige locatie. Overigens werd dit nieuwe dorp gebouwd door dezelfde architecten als die zich bezighielden met de restauratie van het kasteel, waaronder Pierre Cuypers en zijn zoon.

Karakteristiek voor het door Copijn ontworpen park zijn de natuurlijk gevormde, schijnbaar oneindige waterpartijen en de krakelingvormige rondwandelingen in het Noorder- en Zuiderpark. Rondom het kasteel is er ruimte voor meer formele elementen als een Grand Canal, een Romeinse tuin en verschillende parterres.

Om het park direct na aanleg al een enigzins volwassen uiterlijk te geven werden volgroeide bomen van de Utrechtse Heuvelrug gehaald en geplant in het nieuwe park. Dat hiervoor in de stad Utrecht enige huizen gesloopt moesten worden deed blijkbaar niet terzake.

Oorspronkelijk was het de bedoeling om een groter terrein als park in te richten. Copijn heeft hiervoor ook een ontwerp gemaakt, waarbij het kasteel middelpunt van het park was. Door geldgebrek is uiteindelijk echter maar de helft van het ontwerp ten uitvoer gebracht.



  • Kenmerken
Kenmerken

Parkbos De Haar

Locatie: Haarzuilens, Utrecht

Opdrachtgever: Gebiedscommissie Utrecht-West

Opdrachtnemer: DLG

Partners: Michael van Gessel, Ronald Buiting

Status: Definitief ontwerp, deels uitgevoerd door derden

Periode: 2009-2011

Thema: Gebiedsontwikkeling. Recreatie. Erfgoed.


Monumentaal kasteelpark nadert voltooiing


DSC0405-1280x850.jpg
Op (onder)zoek naar de belevingswaarde van onze Nationale Parken

Nationale Parken van Wereldklasse

‘Nationale Parken nieuwe stijl’ is een driejarig programma van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het doel van het programma is om de Nederlandse natuurgebieden aantrekkelijker te maken en te ontsluiten voor internationaal toerisme. Zo kunnen deze gebieden een groene aanvulling vormen op bestaande bestemmingen en bijdragen aan een betere spreiding van toeristen over Nederland. Om het denken over de nationale parken inhoud te geven heeft het Atelier Rijksbouwmeester Hofstra|Heersche gevraagd onderzoek te doen naar twee (potentiele) nationale parken. Ook zijn de Nederlandse nationale parken in internationaal perspectief geplaatst.


Aanpak

Hofstra|Heersche heeft gekeken hoe het staat met ‘onze’ nationale parken in vergelijking tot nationale parken in het buitenland. Daartoe zijn zes verschillende, door ons zelf bezochte nationale parken in het buitenland geanalyseerd. Per park is een algemene beschrijving gegeven, wordt ingegaan op het belevingsaspect en is uitgezocht welke faciliteiten het park heeft en hoe de digitale informatievoorziening is georganiseerd. De belangrijkste karakteristieken zijn overzichtelijk weergegeven op kaart en in tabel. De nationale parken in het buitenland zijn vervolgens vergeleken met nationaal park de Utrechtse Heuvelrug en met de Zuidwestelijke Delta (Zeeland en de Biesbosch) in Nederland.







Toerist in eigen land

Vervolgens zijn we vier dagen lang als toerist in eigen land op zoek gegaan naar de ultieme nationale parkervaring. We hebben gefietst, gekanood, gevaren en geploeterd. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat. Soms spontaan, soms goed georganiseerd. Deze dagen hebben indruk gemaakt. Persoonlijke ontmoetingen die ons bijblijven, onverwachte ervaringen en sublieme momenten van natuurbeleving. Al onze ervaringen, groot en klein, positief en negatief, zijn te lezen in ons ‘Dagboek van een avonturier’. Want soms zeggen details meer dan abstracties en concepten.



Aansprekende concepten

Tot slot hebben we ons, met internationale kennis en nationale ervaring, gewaagd aan twee concepten voor onze onderzoeksgebieden. Voor de Utrechtse Heuvelrug hebben we een veelkleurig kralensnoer ontwikkeld. Een afwisseling van verende venen, pimpelpaarse heidevelden, stuivende duinen, hoge toppen en diepe dalen. Dit alles verbonden door een wonderschoon wandel- en fietsnetwerk en rijkelijk voorzien van gastvrije bezoekerscentra.






Zuidwestelijke Delta

De Zuidwestelijke Delta laat zich in slechts één woord vangen: dynamiek. Eindeloze zandstranden en brede duinstroken, slikken en schorren, dijken en dammen vertellen het verhaal van de ontmoeting tussen zoet en zout. Overweldigend natuurschoon. Eb en vloed, stuivend zand, zuigend slik en weelderige wilgenwouden. Over water verbonden door een netwerk van nieuwe vaarverbindingen. Over land worden de fraaiste (erfgoed)routes aan elkaar geregen. Zo biedt de Delta altijd iets bijzonders. Of je nu voor een halve dag komt of voor drie dagen.





Utrechtse Heuvelrug

Welkom in het toekomstige Nationaal Park de Heuvelrug. Het gebied beslaat de gehele stuwwal en alle haar omringende landschappen. Beleef het fenomeen met haar spectaculaire hoogteverschillen en weidse zicht op de omgeving.

AfwisselingHet Nationaal PUark brengt een grootse diversiteit aan Nederlandse landschappen bij elkaar. Het biedt natte en verende venen, pimpelpaarse heidevelden, stuivende droge duinen, hoge toppen en diepe dalen.

KralenOntdek elk van deze landschappen vanuit een goed bereikbare uitvalsbasis. Deze bezoekerscentra zijn onderling verbonden door een uitgekiend routenetwerk over land of over water en fungeren als transferia. Per bus, op de fiets of te voet kun je op weg naar het volgende transferium. Vanuit de bezoekerscentra beleef je de sublieme natuur die Nationaal Park Heuvelrug te bieden heeft.

De bezoekerscentra worden verbonden door een wonderschoon wandel- en fietsnetwerk. De routing ligt te midden van de ongerepte natuur en cultuurhistorische landschappen. Het tracé doorkruist verschillende landschappen en is rijk aan reliëf. De route brengt je op de meest bijzondere plekken van de Heuvelrug. Zo kom je langs de Eenzame eik, het hoogste punt van de heuvelrug, het prachtige Leersumse veld en de hoge uitkijktoren ‘de Kaap’.





  • Kenmerken
Kenmerken

Nationale Parken van Wereldklasse

Locatie: Den Haag, Zuid-Holland

Opdrachtgever: Atelier Rijksbouwmeester, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Partners:  Veronika Kunclová

Status: Onderzoek

Periode: 2016

Thema: Beleid. Natuur. Recreatie. Internationaal.

Omschrijving kort: Onderzoek naar de belevingswaarde van Nationale Parken


Het resultaat? Nationale Parken van wereldklasse.


Schootsvelden-070115-1280x909.jpg
Fort Pannerden opent haar deuren als belevingscentrum

Fort Pannerden

Fort Pannerden in de gemeente Lingewaard is tegenwoordig een belevingscentrum. Hofstra|Heersche werkte samen met Oomen Landschap en Tinker Imagineers aan de inrichting van de buitenruimte. Het plan omvat onder meer de realisatie van nieuwe routes, een parkeervoorziening en de inrichting van de buitenruimte.

Belevingscentrum

Fort Pannerden had lange tijd een militaire functie. Het fort was bedoeld als sperfort om de vijand zo lang mogelijk tegen te houden tot de inundatiewerken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie functioneerden. Daarnaast moest het fort zien te voorkomen dat het Pannerdensch Kanaal afgedamd zou kunnen worden, waardoor de Nieuwe Hollandse Waterlinie zonder water kwam te zitten. In het belevingscentrum krijgt de bezoeker informatie over deze militaire geschiedenis te zien, zoals over de ‘Kringenwet’.







Geïnspireerd door het verleden

Om het belevingscentrum goed te doen functioneren zijn er enkele nieuwe voorzieningen gewenst. Hofstra|Heersche heeft het ontwerp hiervoor gemaakt.

Bij het dorpje Sterreschans hebben we een parkeervoorziening ingepast in de Biezewei. Van hieruit start de wandeltocht op weg naar het fort. Het schootsveld rond het dorp wordt hiervoor gereconstrueerd en achterstallig onderhoud wordt weggewerkt. De entree langs de weg naar het fort is opnieuw vormgegeven.

Verschillende routes leiden vervolgens naar het fort. Een nieuwe struinroute door de fraaie uiterwaarde, en de nette schoenenroute over de huidige weg. Langs de route komt men in aanraking met het militaire verleden van het gebied. Zo komen er aan weerszijde van de weg geschutsdijken, alwaar men nu kan plaatsnemen om uit te rusten. Ook de historische kringenwet is zichtbaar gemaakt.



Kringenwet

De kringenwet hield in dat er binnen een straal van driehonderd en zeshonderd meter binnen het fort toestemming nodig was voor gebouwen. Deze gebouwen moesten van hout zijn, zodat ze in geval van oorlog in brand konden worden gestoken om het schootsveld vrij te maken. Onder andere deze unieke wet maken we door diverse ingrepen zichtbaar in het veld.




De geschiedenis komt tot leven

De buitenruimte op en rond het fort en de entree worden aangepast om plaats te bieden aan horeca. Door de oorspronkelijke toegang met karakteristieke, functionele bocht te herstellen ontstaat op een slimme manier ruimte voor een terras met fantastisch uitzicht.

Elders in het gebied wordt een uitkijkpunt geplaatst. Dit krijgt de vorm van een ‘baken’ dat exact op de overgang van twee kringen staat. De binnenste helft van de toren is van hout, de buitenste helft van steen. De vorm van het baken is geïnspireerd op een grenspaal van het ministerie van Oorlog in dit gebied.






Voorzieningen

Omdat Fort Pannerden onderdeel is van de Nieuwe Hollandse Waterlinie ontwierpen we een unieke fietsenstalling: de waterlinie fietsenstalling. De vormgeving is afgeleid van de tankversperringen die om het fort lagen ten tijde van de mobilisatie. De versperringen inspireerden ons tot een fietsenstalling op dezelfde plek zonder afbreuk te doen aan het bijzondere karakter van die plek. Parkeer je fiets tegen een tankversperring.






  • Kenmerken
Kenmerken

Fort Pannerden

Locatie: Doornenburg, Gelderland

Opdrachtgever: Gemeente Lingewaard

Partners: Tinker Imagineers, Staatsbosbeheer

Status: Deels uitgevoerd

Periode: 2014-2015

Thema: Recreatie. Landschapsontwerp.

Omschrijving kort: Trotseer de elementen: Fort Pannerden opent haar deuren als belevingscentrum


Het resultaat? Nationale Parken van wereldklasse.